Νευρική ανορεξία: Αυτά είναι τα κρυφά της σημάδια

Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες οικογένειες αναζητούν βοήθεια στο κέντρο μας για την διαχείριση και αντιμετώπιση της ψυχογενούς ανορεξίας. Γονείς,σύντροφοι, αδέλφια ανησυχούν και αναρωτιούνται γιατί άργησαν να καταλάβουν το πρόβλημα, ενώ συχνά ενοχοποιούν τους εαυτούς τους για την εξέλιξη της νόσου. Δυστυχώς η ελλιπής ενημέρωση γύρω από τις διατροφικές καθιστά την οικογένεια ευάλωτη και ανίσχυρη στη διαχείριση της ασθένειας.

Ωστόσο, κάθε φορά που ρωτώτην οικογένεια πόσαχρόνια θεωρεί ότι η ασθενήςείναι στην νόσο, η απάντησή της συσχετίζεται κυρίως με την πρώτη εκδήλωση σοβαρών συμπτωμάτων, π.χ. εμφανής μείωση βάρους, περιορισμό τροφών κυρίως υδατανθράκων και λιπαρών, υπερβολική κατανάλωση λαχανικών, υπερβολική άσκηση περιλαμβάνοντας συνήθως αερόβια άσκηση ή μεθόδους εκκαθάρισης π.χ. πρόκληση εμετών, χρήση καθαρτικών ή άλλων φαρμακευτικών σκευασμάτων. Πολλές φορές χρειάζεται να εξηγήσω στην οικογένεια ότι δυστυχώς η εμφάνιση των παραπάνω συμπτωμάτων δεν είναι η αρχή της ανορεξίας,αλλά η εξέλιξή της. Κατά συνεπεία, η ασθενής είναι ήδη πολλά χρόνια στην νόσο, καθιστώντας την διαδικασία της ανάρρωσης ακόμα πιο δύσκολη, επίπονη και χρονοβόρα.

Όλες οι διατροφικές διαταραχές (Δ.Δ.) πριν εκδηλωθούν και γίνουν αντιληπτές από την οικογένεια ή τους φίλους, κατακλύζονται από σκέψεις ,συναισθήματα, και συμπεριφορές που λειτουργούν ως εύφορο έδαφος για την μετέπειτα εξέλιξη της Δ.Δ . Επειδή η ανορεξία εμφανίζεται κυρίως στην εφηβεία, πολύ συχνά, τα πρώτα σημάδια ερμηνεύονται ως εφηβικές αντιδράσεις. Όταν οι παρακάτω συμπεριφορές αποφυγής και ελέγχου γίνονται αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας της ασθενούς, είναι φανερό πλέον ότι το αγαπημἐνο σας πρὀσωπο βρἰσκεται στην φάση του έντονου φλέρτ με την ανορεξἰα ακριβώς, λίγο πριν ξεσπάσει ο θυἐλλωδης έρωτας μαζί της. Η αρχή του φλέρτ σηματοδοτείται με τις εξής συμπεριφορές:

• Έντονη επιθυμία για μείωση βάρους, ξεκινώντας μια δίαιταχωρίς να συντρέχει σοβαρός λόγος π.χ. παχυσαρκία. Τις περισσότερες φορές το παρουσιάζουν ως ανάγκη βελτίωσης της εικόνας τους που μπορεί να χαρακτηριστεί και ως εμμονή.
• Περιορισμός τροφών, αρχικά εξοστρακίζονται όλα τα γλυκά και αντικαθίστανται με φρούτα.
• Αποφυγή γευμάτων, κυρίως του βραδινού και υπολογισμός θερμίδων.
• Αρνείται να δοκιμάσει οτιδήποτε θεωρεί ότι παχαίνει ή δεν είναι υγιεινό.
• Επαναλαμβάνει την ίδιες τροφές, καταλήγοντας τελικά σε μονοφαγίες.
• Νιώθει ενοχή για την ποιότητα και την ποσότητα της τροφής.
• Ζυγίζεται πολύ συχνά σε εβδομαδιαία βάση.
• Αρχίζει να ρωτά τους γονείς ή τα αδέρφια της, για την εμφάνισή της, ζητώντας διαρκή διαβεβαίωση για το σώμα ή για συγκεκριμένα σημεία, όπως την κοιλιά, τους γλουτούς, ή τα πόδια.
• Εκνευρίζεται όταν δεν χάνει βάρος και επιμένει ότι πρέπει να μειώσει την ποσότητα των γευμάτων, γιατί τελικά η προσπάθεια δεν αποδίδει.
• Ξεκινάει πρόγραμμα γυμναστικής για άμεσο αποτέλεσμα στη μείωση των κιλών.
• Αποφεύγει να τρώει μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Συνήθως κλείνεται στο δωμάτιό της, υποστηρίζοντας ότι έχει φάει ήδη.
• Δυσκολεύεται να ακολουθήσει την οικογένεια σε εξόδους για φαγητό ή επιλέγει σταθερά το ίδιο γεύμα κάθε φορά π.χ. κοτόπουλο με σαλάτα.
• Αντιδρά στις ποσότητες που της σερβίρονται, χαρακτηρίζοντάς τες ως μεγάλες. Συνήθως κατηγορεί τους γονείς ὀτι δεν την βοηθούν αρκετά να χάσει γρήγορα βάρος.
• Απαιτεί να σερβίρεται μόνη της.
• Αρχίζει να ασκεί ελέγχο στην ποσότητα του λαδιού που μπαίνει στο φαγητό ή στη σαλάτα.
• Επιλεγεί να μαγειρεύει το διαιτητικό φαγητό της, για να έχει άμεσο ελέγχο στη προετοιμασία και στα συστατικά του.
• Μπορεί να μαγειρεύει καταπληκτικά φαγητά ή γλυκά, τα οποία όμωςαποφύγει να φάει και απαιτεί από τους άλλους να τα καταναλώσουν.

Δες κι αυτό: Μήπως κλαις παραπάνω από το κανονικό;

Για αυτό το λόγο, εἰναι σημαντικό να αντιμετωπιστεί η νόσος στα αρχικά στάδια πριν παγιὠθουν αντιλἠψεις και συμπεριφορές που ενισχύουν  την ανορεξία.Είναι γνωστό ότι η νὀσος καθηλώνει την ασθενή και την κάνει υποχεἰριό της, αφού την ελέγχει βιολογικά μέσωτου υποσιτισμού και της ασιτίας,επηρεάζοντας μεγάλο μέρος των εγκεφαλικών λειτουργιών.

Αν έχετε διαπιστώσει κάποια από τις παραπάνω συμπεριφορές σε αγαπημένα σας πρόσωπα, καλό θα είναι να αναζητήσετε βοήθεια άμεσα από ειδικούς που εξειδικεύονται στις διατροφικές διαταραχές. Η έγκυρη διάγνωση και θεραπεἰα βελτιώνει τα ποσοστά ανάρρωσης σχεδόν στο 90%.Και ας μην ξεχνάμε,ότι η οικογένεια είναι ο καλύτερος σύμμαχος στην ανάρρωση της ψυχογενούς ανορεξίας.

Η Μαρία Τσιάκα σπούδασε Ψυχολογία, έχει εκπαιδευτεί και στη Συστημική Ψυχοθεραπεία, ενώ είναι υποψήφια διδάκτωρ στο Τμήμα Ψυχολογικής Ιατρικής και Ψυχιατρικής του Institute of Psychiatry, King’s College London. Είναι πρόεδρος του Ελληνικού Κεντρου Διατροφικών Διαταραχών.