Αυτογνωσία: Έτσι θα την κατακτήσεις!
από την Αλεξάνδρα Παυλέτση – Στεφανή
Συχνά ένα άτομο δε γνωρίζει τι αισθάνεται, ποια είναι τα δυνατά και ποια τα αδύναμα σημεία του κι έτσι απογοητεύεται από καταστάσεις που δεν μπόρεσε να ελέγξει ή να τα καταφέρει. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν γνωρίζει τον ίδιο του τον εαυτό. Η αυτογνωσία είναι βασικό κομμάτι κι ορίζεται ως η ικανότητα του ατόμου να γνωρίζει καλά όλες τις πτυχές του εαυτού του. Όταν βρίσκεσαι σε μια άσχημη κατάσταση, πρέπει να την αποδεχτείς και κατ’ επέκταση να αποδεχτείς τον εαυτό σου. Αντίθετα, όταν πετυχαίνεις κάτι, να μην πεις «Πώς το έκανα εγώ αυτό; Δεν είναι δυνατόν». Αυτά αποτελούν κλασικά παραδείγματα που δείχνουν ότι δεν έχεις αυτογνωσία. Ο εαυτός σου καθορίζεται από πέντε διαστάσεις, την πνευματική, την κοινωνική, την συναισθηματική, τη σωματική και την ηθική. Έτσι, φαίνεται ότι ο «εαυτός» είναι μια σύνθετη έννοια που καθορίζεται από πολλούς παράγοντες. Η εικόνα σου επηρεάζεται από το πώς βλέπεις εσύ τον εαυτό σου, αλλά και το πώς τον βλέπουν οι άλλοι. Έτσι προκύπτει:
• ο υποκειμενικός εαυτός, δηλαδή το πώς βλέπει κι αντιλαμβάνεται κανείς τον εαυτό του
• ο πραγματικός εαυτός, το πώς κανείς είναι στην πραγματικότητα και
• ο ιδανικός εαυτός, το πώς θα ήθελε να είναι κανείς.
Με βάση αυτά μπορεί να προκύπτουν πολλές διαφορές ανάμεσα στο πως πραγματικά είναι, στο τι είναι πραγματικά και στο πως θα ήθελε να είναι. Υπάρχει πιθανότητα να υπάρχει μεγάλη απόσταση ανάμεσα σε αυτά. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει κανείς να αναπτύξει την αυτογνωσία, ώστε να μπορεί να λειτουργήσει καλύτερα σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο.
1. Απαιτεί χρόνο, προσπάθεια και θέληση για να φτάσεις στην αυτογνωσία και πρέπει να είσαι έτοιμη να κάνεις αλλαγές.
2. Αντιμετώπισε το πρόβλημα και μην υπεκφεύγεις, καλύπτοντας το με άλλα. Είναι ένας τρόπος για να δούμε τις αντιδράσεις μας σε δύσκολες καταστάσεις.
3. Κάνε το πρώτο βήμα, το οποίο είναι σημαντικό και από μόνο του δηλώνει πρόοδο.
4. Αποδέξου τις αδυναμίες και τα δυνατά σημεία του εαυτού σου, τις σκέψεις, τα συναισθήματα. Όλα αυτά συνιστούν τον εαυτό μας.
5. Γνώρισε τα ελαττώματά σου και δες τα με θετική ματιά ως μια πρακτική εφαρμογή. Έτσι, θα τα μετατρέψεις σε δυνατά σημεία και θα γνωρίζεις μέχρι που μπορείς να φτάσεις. Εκτός από αυτό, θα απαλλαγείς από την ψεύτικη εικόνα που μπορεί να διατηρείς για την εικόνα του εαυτού σου κι ίσως σε απογοητεύει μερικές φορές.
6. Δώσε σημασία στα όνειρα και δεν εννοώ να τα ερμηνεύσεις με τη βοήθεια του καζαμία. Τα όνειρα δείχνουν βαθύτερες επιθυμίες και συναισθήματα που έρχονται στην επιφάνεια.
7. Κράτησε ημερολόγιο με τις πιο κρυφές σου σκέψεις και συναισθήματα, καθώς θα καταλάβεις πολλά πράγματα που δεν ήξερες για σένα.
8. Ξεκίνα ψυχοθεραπεία για να γνωρίσεις καλύτερα τον εαυτό σου και να δώσεις λύση σε προβλήματα που σε βασανίζουν.
Η Αλεξάνδρα Παυλέτση – Στεφανή είναι BSc Ψυχολόγος, MSc Προαγωγή Ψυχικής Υγείας και Πρόληψη Ψυχιατρκών Διαταραχών, alexandra.pavletsistefani@gmail.com