Κλειστοφοβία: Τι είναι στ' αλήθεια;

από το Στάθη Μπαρτζώκα

Κλειστοφοβία είναι αυτό που λέει η ίδια η λέξη, δηλαδή o φόβος για εκείνους τους χώρους, οι οποίοι είναι στενοί. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα ασανσέρ ή τα δοκιμαστήρια ρούχων. Πολλοί άνθρωποι, επίσης, νοιώθουν άβολα όταν βρίσκονται στο μετρό, στα λεωφορεία, στα τρόλεϊ και γενικώς στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Άλλοι, πάλι, αισθάνονται κλειστοφοβία στα σινεμά, στα θέατρα και ειδικά σε σκοτεινές αίθουσες ή σε σκοτεινά τούνελ.

Συμπτώματα

Ο φοβικός με τον κλειστό χώρο θυμίζει έντονα αυτόν που παθαίνει κρίση πανικού. Νιώθει ότι περιορίζεται ο ζωτικός του χώρος. Και έτσι εμφανίζει άγχος, το οποίο όμως ποικίλει από ελαφρό έως πολύ σοβαρό, δημιουργώντας συμπεριφορά αποφυγής. Όταν το κλειστοφοβικό άτομο εκτεθεί σε εκλυτικούς παράγοντες όπως περιγράψαμε παραπάνω, έχει έντονο φόβο και αίσθημα απώλειας ελέγχου του εαυτού του. Αν αυτό διαρκεί 6 μήνες δίνεται η διάγνωση της κλειστοφοβίας.

Η κλειστοφοβία έχει έντονα σωματικά συμπτώματα, τα οποία είναι ταχυκαρδία, αίσθημα έλλειψης αέρα, ημικρανία ή πονοκέφαλο, εφίδρωση, μουδιάσματα, ναυτία και έντονα γαστρεντερικά συμπτώματα. Πολλά κλειστοφοβικά άτομα όμως πέρα από τα σωματικά συμπτώματα που έχουν εμφανίζουν και ψυχολογικά, όπως αίσθημα θανάτου, αίσθημα λιποθυμίας, ακόμα- ακόμα και αίσθημα τρέλας.

Δες κι αυτό: Nude χείλια! Έτσι θα κάνεις σωστά την τάση της σεζόν

Αντιμετώπιση

Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν κλειστοφοβία έχουν μάθει να ζουν μ’ αυτή και φροντίζουν να αποφεύγουν κλειστούς χώρους και ότι άλλο θα μπορούσε να πυροδοτήσει την φοβία τους.

Αντιμετωπίζεται, άραγε, η κλειστοφοβία; Η καλύτερη ψυχοθεραπεία όσον αφορά την κλειστοφοβία είναι η γνωσιακή συμπεριφορική ψυχοθεραπεία, η οποία προσπαθεί να φωτίσει τα αίτια της φοβίας και τις σκέψεις του ανθρώπου για το φοβικό του αντικείμενο. Η τεχνική λέγεται τεχνική της «έκθεσης», όπου ο ασθενής καλείται να εκτεθεί στο φοβικό του αντικείμενο. Πολλές φορές η κλειστοφοβία εξελίσσεται σε κρίση πανικού. Στην συγκεκριμένη περίπτωση βοηθούν οι βενζοδιαζεπίνες και καλό είναι να γνωρίζουμε ότι το πικ του πανικού είναι εντός 10΄και η διάρκειά του είναι περίπου μισή ώρα.

Οι νευροεπιστήμονες υποστηρίζουν ότι μια περιοχή του εγκεφάλου που λέγεται αμυγδαλή παίζει μεγάλο ρόλο στην κλειστοφοβία. Οι ασθενείς που εμφανίζουν αυτή τη φοβία έχουν συνήθως μικρότερη αμυγδαλή από αυτούς που δεν την έχουν.

Άλλα αίτια της κλειστοφοβίας είναι τα τραυματικά γεγονότα της παιδικής ηλικίας, όπως το bullying ή ο περιορισμός σε κάποιο μικρό χώρο. Καμιά φορά η κλειστοφοβία αναπτύσσεται και σε ενήλικες όταν εγκλωβιστούν σε στενές σήραγγες του μετρό ή έχουν δυσάρεστες εμπειρίες σε αεροπορικές πτήσεις, όπως καταιγίδες, κενά αέρος και αναταράξεις. Τέλος κάποιοι αναφέρουν παιδιά με γονείς κλειστοφοβικούς. Αυτά ενδέχεται να αναπτύξουν αυτή τη φοβία με την «μαθημένη μάθηση», όπως λέγεται.

Καλό, λοιπόν, είναι τα άτομα με κλειστοφοβία να απευθύνονται σε ειδικούς ψυχοθεραπευτές ώστε να μην έχουν περιορισμούς στην προσωπική, επαγγελματική και κοινωνική τους ζωή.

Στάθης Μπαρτζώκας, ψυχίατρος, ψυχοθεραπευτής, www.stathisbartzokas.com