Μήπως πάσχεις από κοινωνική φοβία;
από την Αλεξάνδρα Παυλέτση – Στεφανή
Σύμφωνα με έρευνες φαίνεται ότι το 15% των γυναικών και το 11% των ανδρών θα εμφανίσουν κάποια στιγμή στη ζωή τους κοινωνική φοβία. Την κοινωνική φοβία τη χαρακτηρίζει ο φόβος της ταπείνωσης και η αμηχανία σε καταστάσεις που το άτομο πρέπει να υποστεί μπροστά σε κόσμο. Τα άτομα με κοινωνική φοβία εκδηλώνουν έναν παράλογο και μη ρεαλιστικό φόβο ότι θα κάνουν κάτι που θα τα ντροπιάσει. Έτσι, έχουν έντονο άγχος σε κοινωνικές καταστάσεις και πολλές φορές τις αποφεύγουν.
Αν και η κοινωνική φοβία μπορεί να ξεκινήσει από την παιδική ηλικία, τυπικά αρχίζει γύρω στα 15. Η έναρξη μπορεί να είναι απότομη ή και βαθμιαία, ύστερα από μια στρεσογόνο ή ταπεινωτική εμπειρία. Συχνά, η πορεία της είναι χρόνια, αλλά ενδέχεται να υποχωρήσει στην ενήλικη ζωή. Γενικά, η ένταση της μπορεί να ποικίλλει ανάλογα στην με τις απαιτήσεις της κοινωνικής ή δημόσιας ζωής του ατόμου.
Τα σωματικά συμπτώματα που εκδηλώνουν τα άτομα με κοινωνική φοβία είναι η γαστρεντερική δυσφορία, η μυϊκή ένταση και η εφίδρωση. Τα άτομα επίσης δηλώνουν ότι έχουν ταχυκαρδία και ότι πολλές φορές κοκκινίζουν.
Οι άνθρωποι με τη συγκεκριμένη φοβία ντρέπονται σε πολύ μεγάλο βαθμό. Νιώθουν ότι ανά πάσα στιγμή είναι εκτεθειμένα στην παρατήρηση και στην κριτική. Το άγχος τους κορυφώνεται όταν έχουν να εκτελέσουν κάτι μπροστά σε άγνωστους, και συνήθως είναι υπερευαίσθητα στην κριτική, στην αρνητική εκτίμηση των άλλων και η απόρριψη, δυσκολεύονται να διεκδικούν κάτι, να απαντήσουν σε ψυχολογικά τέστ, και συνήθως αποφεύγουν την επαφή με τα μάτια.
Τα άτομα με κοινωνική φοβία θεωρούν ότι οι υπόλοιποι άνθρωποι τους περνούν από εξονυχιστικό έλεγχο και προσπαθούν να διαβάσουν τις σκέψεις τους. Κάθε στιγμή που περνάει αξιολογούν τους εαυτούς και θεωρούν καταστροφικό το παραμικρό λάθος που ίσως κάνουν. Σκέφτονται συνεχώς αν παρουσιάζουν θετική εικόνα στους άλλους. Σκέφτονται συνεχώς αν παρουσιάζουν θετική εικόνα στους άλλους. Τις περισσότερες φορές προσπαθούν να μη φανεί το άγχος τους, με το να κρύβουν το τρέμουλο των χεριών ή τη φωνή τους.
Η κοινωνική φοβία εμφανίζεται από τη στιγμή που υπάρχει η πιθανότητα κριτικής σε κάτι που πρόκειται να εκτελέσει το άτομο. Για παράδειγμα, ένα άτομο με κοινωνική φοβία δε θα ένιωθε άνετα να πάει σε ένα συνέδριο με πολύ κόσμο, εάν θα έπρεπε να παρουσιάσει κάτι στο κοινό. Διαφορετικά, δε θα είχε άγχος. Ωστόσο, ένα άτομο με αγοραφοβία θα είχε άγχος και μόνο θα βρισκόταν στο μέρος , γιατί θα φοβόταν μήπως πάθει κρίση πανικού και ντροπιαστεί. Επίσης, η αγοραφοβία είναι συνήθως αποτέλεσμα του πανικού του ατόμου, ενώ η κοινωνική φοβία μπορεί να του προκαλέσει πανικό.
Η Αλεξάνδρα Παυλέτση – Στεφανή είναι BSc Ψυχολόγος, MSc Προαγωγή Ψυχικής Υγείας και Πρόληψη Ψυχιατρκών Διαταραχών, alexandra.pavletsistefani@gmail.com