Όλα όσα θέλεις να μάθεις για την υπνοθεραπεία

από τον Στέφανο Λέων. Βαούτη 

Η υπνοθεραπεία χρησιμοποιεί την ύπνωση ως ισχυρό και αποτελεσματικό θεραπευτικό εργαλείο. Η υπνοθεραπεία είναι μια βραχεία θεραπευτική μέθοδος η διάρκεια της οποίας καθορίζεται σύμφωνα με την δεκτικότητα, τις ανάγκες και τους στόχους του κάθε ατόμου. Η υπνοθεραπεία χρησιμοποιείται μόνη της ή συμπληρωματικά ως μια επιπρόσθετη θεραπεία για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα ή ενίσχυση των ιατρικών ή ψυχοθεραπευτικών μεθόδων. O Βρετανικός και ο Αμερικανικός Ιατρικός Σύλλογος έχουν εγκρίνει την υπνοθεραπεία και την ύπνωση ως μέθοδο θεραπείας από το 1955 και 1958 αντίστοιχα. Όσον αφορά στην Ελλάδα, η Ελληνική Πολιτεία δεν έχει, ακόμα, θεσπίσει κάποιο νομικό πλαίσιο και δεν έχει καθιερώσει συγκεκριμένες εκπαιδευτικές προδιαγραφές για τη θεωρία, την πρακτική και τις εφαρμογές της υπνοθεραπείας ή της ύπνωσης.

Με άλλα λόγια Υπνοθεραπεία σημαίνει το να χρησιμοποιείς τη φυσική νοητική ικανότητα της υπνωτικής κατάστασης καθώς και υπνωτικές διαδικασίες για θεραπευτικούς σκοπούς. Ενώ ιστορικά, πολλές παραδοσιακές και αυτόχθονες κοινωνίες έχουν χρησιμοποιήσει υπνωτικές μεθόδους για κοινωνικούς, ιατρικούς και πνευματικους σκοπούς, κατά τους τελευταίους δύο αιώνες στη Δύση, η υπνοθεραπεία έχει γίνει μια εξαιρετικά σύνθετη και αποτελεσματική θεραπευτική μέθοδος με αυξανόμενα στοιχεία για την αξία της.

Τι είναι η ύπνωση;

Η ύπνωση είναι μια απολύτως φυσιολογική λειτουργία. Η δυνατότητα για ύπνωση υπάρχει μέσα σε κάθε άνθρωπο αλλά και στα ζώα. Οι απαρχές του γενικού φαινομένου της ύπνωσης είναι η έμπνευση, η ονειροπόληση, η φαντασία, η έκσταση, η μυσταγωγία. Επειδή η ύπνωση αποτελεί μία φυσική κατάσταση του νου δεν υπάρχει τίποτα το αφύσικο και τίποτα το μεταφυσικό σχετικά με αυτήν.

Η ύπνωση είναι μια διαφορετική κατάσταση από τον ύπνο. Βρισκόμαστε σε κατάσταση ύπνωσης πάρα πολλές φορές κατά την διάρκεια της ημέρας. Για παράδειγμα όταν είμαστε απορροφημένοι από μία άλλη σωματική η διανοητική δραστηριότητα όπως όταν οδηγούμε ή όταν διαβάζουμε ένα βιβλίο ή βλέπουμε μια ταινία, ή όταν εργαζόμαστε σε ένα σχέδιο για πολλή ώρα μπορούμε να πούμε ότι βρισκόμαστε σε μία φυσική υπνωτική κατάσταση. Η ύπνωση είναι η νοητική κατάσταση κατά την οποία η κριτική/περιοριστική λειτουργία του νου αναστέλλεται και η σκέψη γίνεται επιλεκτική εστιαζόμενη σε ένα μόνο σημείο. Βιώνεται από το άτομο ως μία πολύ ευχάριστη και χαλαρωτική εμπειρία κατά τη διάρκεια της οποίας η αντίληψη αλλά και οι αισθήσεις υπέρ οξύνονται και, αντίθετα με την πεποίθηση της κοινής γνώμης, διατηρούμε τόσο την επαφή μας με την πραγματικότητα όσο και τον έλεγχο του εαυτού μας. Σε αυτή την κατάσταση, το ασυνείδητο κομμάτι του νου μας «ξεκλειδώνεται» και εμείς γινόμαστε περισσότερο δεκτικοί σε υπνωτικές «υποβολές» ή θετικές δηλώσεις.

Τι σημαίνει υπνωτική «υποβολή»;

Η υποβολή είναι ένα βασικό στοιχείο κατά τη διάρκεια της ύπνωσης. Χρησιμοποιούμε την υποβολή όχι με την έννοια της εντολής ή της διαταγής αλλά με την έννοια της «παρότρυνσης», της «πρότασης» της «δήλωσης». Εναπόκειται στο υποσυνείδητο το αν θα τις απορρίψει ή αν τις θα αποδεχθεί, ή το πως θα συνθέσει τις «υποβολές», σύμφωνα με τις βαθύτερες αξίες μας. Κατά τη διάρκεια της ύπνωσης, ο υπνοθεραπευτής είναι ο οδηγός ή συντονιστής της υπνωτικής εμπειρίας και όταν χρησιμοποιεί υποβολές, το άτομο έχει τη δυνατότητα, ακόμα και σε πολύ βαθειά ύπνωση, να αποφασίσει αν θα τις δεχθεί, αν θα τις προσαρμόσει ώστε να ταιριάζουν στη δική του εμπειρία ή αν θα τις απορρίψει. Οι υποβολές που δίνονται κατά την ύπνωση βιώνονται διαφορετικά από τον κάθε άνθρωπο. Επί της ουσίας είναι αυτό ύπνωση και όχι έτερο ύπνωση, ο ενδιαφερόμενος αφήνεται να υπνωτιστεί.

Άλλο η ύπνωση και άλλο ο υπνωτισμός;

Στη βιβλιογραφία συχνά χρησιμοποιείται ο όρος "υπνωτισμός" αντί για τη λέξη "ύπνωση". Φαίνεται όμως να χρησιμοποιείται από μερικούς συγγραφείς για να υποδηλώσει, πιο συγκεκριμένα, τις διάφορες μεθόδους για να φτάσει ο ενδιαφερόμενος σε κατάσταση ύπνωσης.

Ποιοι είναι οι πιο συνηθισμένοι μύθοι για την ύπνωση;

O συχνότερος μύθος είναι ότι ο υπνωτιστής θα ασκήσει κάποιου είδους έλεγχο στο άτομο που υπνωτίζεται – αυτό δεν είναι αλήθεια. Ο υπνωτιστής είναι ένας οδηγός που εργάζεται σε συνεργασία με τον υπνωτιζόμενο  ο οποίος οικειοθελώς συμφωνεί να κάνει ύπνωση. Η υπνωτική κατάσταση συμβαίνει στον νου του πελάτη και μόνο ο ίδιος μπορεί να το κάνει, κανείς άλλος. Ο υπνωτιζόμενος μπορεί να αποδεχθεί ή να απορρίψει την ύπνωση και τις υποβολές. Κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός άρα διαφέρει  η ταχύτητα και ο τρόπος με τον οποίο θα εισέλθει στην ύπνωση: κάποιοι είναι πρόθυμοι να ακολουθήσουν την καθοδήγηση του υπνωτιστή, κάποιοι άλλοι χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να το κάνουν. Είναι μέρος της δουλειάς του υπνωτιστή να προσαρμόζεται και να χρησιμοποιήσει την καλύτερη μέθοδο για τον συγκεκριμένο πελάτη. Ο επόμενος συχνότερος μύθος είναι ότι δεν θα έχει κάποιος επίγνωση για το τι συμβαίνει στην υπνωτική κατάσταση και δε θα θυμάται τι γίνεται στην ύπνωση – αυτό δεν είναι αλήθεια. Όλοι έχουν επίγνωση για τη συνολική διαδικασία και μπορούν να θυμηθούν. Αυτό είναι ευεργετικό για το θεραπευτικό αποτέλεσμα.

Πώς μπορεί να βοηθήσει η υπνοθεραπεία;

Η υπνωτική κατάσταση είναι η ίδια πολύ ευεργετική ως μια βαθιά χαλάρωση και μια νοητική ανακούφιση από τους στρεσσογόνους παράγοντες. Αυτό είναι γνωστό ως φυσική υπνωτική κατάσταση: βαθιά χαλάρωση του οργανισμού από μόνος του, χωρίς βοήθεια του υπνωτιστή. Επιπλέον, η υπνοθεραπεία είναι μια ισχυρή μέθοδος για την αλλαγή περιοριστικών και αρνητικών πεποιθήσεων σε υποσυνείδητο επίπεδο και την αλλαγή των περιοριστικών και αρνητικών συμπεριφορών που προκύπτουν από αυτές τις πεποιθήσεις. Ένα παράδειγμα γι αυτό: Ένας άνθρωπος έχει συνειδητά τον στόχο να είναι υγιής και να διατηρεί μια καλή φόρμα αλλά ασυνείδητα νιώθει ότι δεν είναι καλός ή ότι δεν αξίζει το οποίο του δημιουργεί συναισθήματα δυστυχίας και τον οδηγεί σε κατανάλωση φαγητού με πολλές θερμίδες για να νιώσει καλύτερα. Η υπνοθεραπεία εδώ θα χρησιμοποιηθεί για να προγραμματίσει το άτομο με πεποιθήσεις ότι αξίζει και συνεπώς μπορεί να δώσει στον εαυτό του όμορφα και υγιεινά πράγματα.

Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται είναι κυρίως: η επαγωγή σε υπνωτική κατάσταση, ο υπνωτικός προγραμματισμός νέων ιδεών συμπεριφορών και τέλος, η συνθετική δουλειά η οποία είναι η εργασία σε εσωτερικές συγκρούσεις που σχετίζονται συνήθως με βασικές πεποιθήσεις και αξίες για τη ζωή και τον εαυτό μας.  Μια τεχνική που είναι γνωστή ως αναδρομή, χρησιμοποιείται μερικές φορές στη συνθετική ύπνωση. Ο σκοπός της μεθόδου της αναδρομής είναι να αποκτήσει το άτομο αντίληψη, να καταλάβει πώς δημιουργήθηκαν πεποιθήσεις στο παρελθόν βάσει περιορισμένων ή μεμονωμένων πληροφοριών. Για παράδειγμα, μπορεί από έναν κριτικό γονέα ή από πειράγματα στο σχολείο, να έχει κάποιος την ιδέα ότι δεν είναι καλός ή ότι δεν αξίζει και μέσω της αναδρομής να καταλάβει και να νιώσει σε συναισθηματικό επίπεδο ότι αυτό δεν είναι αλήθεια και ότι οι άνθρωποι αυτοί είπαν αυτά τα πράγματα λόγω των δικών τους προσωπικών θεμάτων. Αυτό βοηθάει την απορρόφηση νέων, θετικών ιδεών. 

Ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες περιπτώσεις που αντιμετωπίζονται με την ύπνωση;

Σύμφωνα με την εμπειρία μου – η διαχείριση του άγχους, η έλλειψη αυτοπεποίθησης, τα προβλήματα ύπνου, η φοβία ταξιδιού με αεροπλάνο ή άλλο μέσο, τα προβλήματα σχέσεων, οι παράλογοι φόβοι όπως οι αράχνες, οι αλλαγές στη συμπεριφορά που σχετίζονται με την απόδοση στη δουλειά και τα θέματα υγείας και ευεξίας όπως ο έλεγχος βάρους και η διακοπή καπνίσματος. Επιπλέον, η υπνοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διαχείριση του πόνου και υποστηρικτικά σε ιατρικές επεμβάσεις  και οδοντιατρικές θεραπείες καθως και για την προετοιμασία εγκύων για φυσικό τοκετό.

Πού αλλού βοηθά;

Η υπνοθεραπεία βοηθά σε περιπτώσεις όπως:

• Διαχείριση στρες • Διακοπή καπνίσματος • Έλεγχος βάρους/αλλαγή διατροφικών συνηθειών • Ανακούφιση σωματικού πόνου/πονοκεφάλων • Απελευθέρωση από φοβίες • Ενίσχυση αυτοπεποίθησης • Βελτίωση μνήμης • Αναδρομή στο παρελθόν • Στοχοθεσία και επίτευξη στόχων • Βελτίωση επικοινωνίας-σχέσεων • Ενίσχυση αποδοτικότητας σε εργασία/αθλήματα • Δημιουργία θετικών αλλαγών • Προετοιμασία εγκύων για φυσικό/ανώδυνο τοκετό.

Ποια είναι τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα από τις συνεδρίες υπνοθεραπείας;

Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα είναι ότι ο πελάτης ανακαλύπτει πώς να συνεργαστεί ενεργά με τη δύναμη των συναισθηματικών επιπέδων του νου και της φαντασίας του αντί να τα θεωρεί μυστηριώδη κομμάτια του εαυτού του τα οποία συνήθως εργάζονται ενάντια στους συνειδητούς στόχους του.

Γιατί υπάρχει επιφυλακτικότητα στην κοινωνία σχετικά με αυτό το θέμα/κλάδο;

Κατά τη γνώμη μου, αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην έλλειψη σωστής πληροφόρησης. Η υπνωτική κατάσταση είναι μια φυσική κατάσταση και οι άνθρωποι συνήθως τη βιώνουν αυθόρμητα, ιδιαίτερα σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης όταν υπάρχει υψηλό κίνητρο. Η δουλειά του υπνωτιστή είναι να καθοδηγήσει το άτομο και να του δείξει ότι έχει αυτή την ικανότητα και ότι μπορεί να τη χρησιμοποιήσει για να βοηθήσει τον εαυτό του με αυτόν τον τρόπο.

Με ποιο τρόπο μπορεί η υπνοθεραπεία να αλλάξει τις ζωές των ανθρώπων;

Κατά τη γνώμη μου, αυτό συμβαίνει κυρίως επειδή το άτομο αποκτά εμπιστοσύνη στη δημιουργικότητά του, την ικανότητά του να αναπτυχθεί καθώς και μέσα από την επαφή με τα συναισθηματικά επίπεδα του νου και τη δημιουργική χρήση της φαντασίας του.

Θα είχε αποτέλεσμα [η υπνοθεραπεία] στο γενικό κοινό;

Ναι, θα είχε επειδή ο καθένας μπορεί να ωφεληθεί πολύ όταν τα συναισθήματα και η φαντασία του εργάζονται γι αυτόν υποστηρικτικά.

Με ποιον τρόπο είναι ο νους το πιο ισχυρό εργαλείο για θεραπεία και αλλαγή;

Βρίσκεται μαζί σας συνεχώς, όλη μέρα, κάθε μέρα και είναι πάντα ενεργός, ακόμα κι όταν εσείς κοιμάστε. Όταν λοιπόν κάνετε τα συναισθήματα και τη φαντασία σας να δουλέψουν για εσάς και όχι εναντίον σας, αυτό σημαίνει ότι πραγματικά δουλεύετε με τον εαυτό σας ως ομάδα και όλες σας οι ικανότητες υποστηρίζουν τους στόχους σας.

Ποια θα ήταν η δική σας συμβουλή σας για τον κόσμο;

Αφιερώστε στον εαυτό σας 15-20 λεπτά σε υπνωτική κατάσταση και προγραμματισμό τουλάχιστον μία φορά την ημέρα – ακόμα κι αν είναι απλά φυσική υπνωτική κατάσταση. Επισκεφθείτε έναν καλό υπνοθεραπευτή και μάθετε πραγματική αυτούπνωση – και δείτε τι συμβαίνει οταν επιμένετε. Επιμονή και επανάληψη:  αυτός είναι, κατά τη γνώμη μου, ο πιο εύκολος ΚΑΙ κατά πολύ ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να αλλάξετε τον εαυτό σας από μέσα προς τα έξω, προς το καλύτερο.

Ο Στέφανος Λέων. Βαούτης ασχολείται με την Υπνοθεραπεία και το Hypno Coaching. Έχει ιδρύσει την ΑΜΚΕ "Η Υπνοθεραπεια στην Ελλάδα" με στόχο την διάδοση και την καθιέρωση της Υπνοθεραπείας στην Ελλάδα στα πρότυπα της Μεγαλης Βρετανίας. Στοιχεία επικοινωνίας: 2109567413, info@ypnotherapeia.gr