Κατάθλιψη των γιορτών: Μύθοι, αλήθειες και τι να κάνεις

από την Αλεξάνδρα Παυλέτση – Στεφανή

Σύμφωνα με έρευνες, η περίοδος των γιορτών, ενώ θεωρείται πηγή χαράς και αισιοδοξίας, πολλά άτομα νιώθουν μελαγχολία, που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε κατάθλιψη. Το 10% του πληθυσμού εκδηλώνει μελαγχολική διάθεση κατά τη διάρκεια των γιορτών. Πολύ συχνά το φαγητό αποτελεί μέσο για να εκφράσουμε την καταθλιπτική διάθεση.

Μια άλλη συνέπεια της μελαγχολίας είναι η χρήση αλκοόλ. Αυτός ο τρόπος αντιμετώπισης αυξάνει τις πιθανότητες για εκδήλωση κατάθλιψης.

Οι γιορτές οδηγούν πολλούς να εκδηλώνουν αισθήματα μοναξιάς. Το πρόβλημα τις μοναξιάς συχνά προϋπάρχει, αλλά τις μέρες των γιορτών κορυφώνεται.  Αυτό συμβαίνει γιατί πολλοί δηλώνουν ότι είναι υποχρεωμένοι να είναι χαρούμενοι. Συγκεκριμένα, η χαρά και η οικογενειακή ευτυχία γίνονται αυτοσκοπός και όχι ευχάριστη συνέπεια. Οι περισσότεροι ενδέχεται να εξαναγκάζονται να συναντηθούν με συγγενείς, που βλέπουν μια φορά το χρόνο και δεν έχουν κάτι ουσιαστικό να συζητήσουν. Άλλοι εκνευρίζονται και έρχονται σε αμηχανία.

Όλη αυτή η κατάσταση αυτόματα απογοητεύονται, καθώς νιώθουν ότι παρεκκλίνουν από το ιδανικό πρότυπο αγάπης και χαράς που χαρακτηρίζει τις γιορτές. Έτσι, ακριβώς οι περισσότεροι βρίσκονται με περισσότερο κόσμο, ακριβώς για να αποφύγουν τη μοναξιά και τελικά νιώθουν περισσότερο μόνοι, αφού δεν έχουν ουσιαστική επαφή.

Τα social media παρουσιάζουν ένα ιδανικό και καθόλου μη ρεαλιστικό τρόπο για το πώς ζουν οι υπόλοιποι τις γιορτές. Οι άλλοι έχουν περισσότερες απαιτήσεις από εμάς και εμείς από τους άλλους. Περιμένουμε ότι κάτι θα συμβεί και θα αλλάξει την καθημερινότητα. Δημιουργείται μια τέλεια εικόνα που πασχίζουμε να δημιουργήσουμε με αποτέλεσμα να απογοητευόμαστε και να αυξάνονται τα αρνητικά συναισθήματα. Έτσι, συγκρίνουμε την τέλεια κατάσταση που προβάλλεται από τα μέσα με τη δική μας πραγματικότητα. Έτσι, οι γιορτές αποτελούν αφορμή να ξεσπάσει η συγκεκριμένη διάθεση και συναισθηματική κατάσταση και όχι το αίτιο αυτό καθαυτό. αυτό συμβαίνει γιατί την περίοδο αυτή δημιουργείται μεγάλη σωματική και ψυχική κούραση.

Επίσης, οι μεγάλες προσδοκίες δημιουργούνται από τις αξίες που έχουμε συνδέσει τις γιορτές. Υπάρχει η άποψη ότι όλοι πρέπει να νιώθουμε συνεχώς χαρούμενοι, αγαπημένοι με όλους και ικανοί να αγοράσουμε ότι θελήσουμε. Αν κάτι τέτοιο δε συμβαίνει, τότε αυτό έχει κόστος για τη συναισθηματική μας κατάσταση.

Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που τροφοδοτούν τη μελαγχολία ή την κατάθλιψη την περίοδο των γιορτών. Είναι μια περίοδος που οι περισσότεροι κάνουν απολογισμό της χρονιάς που πέρασε. Σκέφτονται αν έχουν εκπληρώσει τους στόχους τους και γίνονται κατά κάποιο τρόπο αυστηροί κριτές του εαυτού τους.

Οι άνθρωποι που είχαν πριν τις γιορτές τάση για κατάθλιψη είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι αυτή την περίοδο στην διαταραχή αυτή. Επιρρεπείς είναι και οι υπερβολικά πιεσμένοι εργαζόμενοι, που εξαιτίας των υποχρεώσεων των εορτών μπορεί να οδηγηθούν στην εξουθένωση.

Μπορούμε να κάνουμε βήματα προόδου, αλλάζοντας τον τρόπο που σκεφτόμαστε. Είναι καλό να έχουμε ρεαλιστικές απαιτήσεις για τον εαυτό μας, αλλά και από τους άλλους, καθώς μας «σώζει» από την απογοήτευση. Το να είμαστε συνεχώς χαρούμενοι και κεφάτοι δεν είναι εφικτό. Αυτή η σκέψη μετατρέπει τη χαρά των γιορτών σε εξαναγκασμό. Σημαντικός είναι και ο διαχωρισμός ανάμεσα στο τι κάνει εμάς τους ίδιους ευτυχισμένους και το τι μας έχουν μάθει ότι πρέπει να μας κάνει ευτυχισμένους.

Η Αλεξάνδρα Παυλέτση – Στεφανή είναι BSc Ψυχολόγος, MSc Προαγωγή Ψυχικής Υγείας και Πρόληψη Ψυχιατρκών Διαταραχών, alexandra.pavletsistefani@gmail.com